خروس سیاه یا Ayam Cemani، پرنده ای است که در سال های اخیر مردم با هیجان خاصی در موردش صحبت می‌کنند. همانطور که از نام این پرنده پیداست، داخل و بیرون آن تماما سیاه بوده و در برخی از کشورها (مانند اندونزی و ایران) با هنر و خرافات تاریک از جمله قربانی کردن و کشتن خروس سیاه مرتبط است. امروزه مرغ و خروس سیاه خیلی نادر بوده و به سختی می‌توان آن را به دست آورد. در این مقاله سعی می‌کنیم تا شما را با این پرنده زیبا و غیرمعمولی آشنا کنیم. گاهی اوقات این پرنده را با سیاه خروس جنگلی نیز اشتباه می‌گیرند.
تاریخچه خروس سیاه (آیام سمانی)
تاریخچه این حیوان بسیار گنگ و مبهم است. اما بر اساس اطلاعات موجود گمان می‌شود که محل اولیه آن در سوماترا (جزیره ای در غرب اندونزی) بوده باشد که متاسفانه نژاد اولیه این پرنده منقرض شده است. آیام سمانی البته با پرندگانی به نام کدو (Kedu) که در دشت های مرکزی جاوا یافت می‌شوند نیز مرتبط است.
نام این پرنده کمی معنی گیج کننده ای دارد. کلمه آیام (Ayam) به اندونزیایی معنی مرغ می‌دهد. اما سمانی (Cemani) هم به معنی دهکده سمانی (Village Of Cemani) در گویش محلی و هم به معنی سیاه جامد (Solid Black) در سانسکریت است. برخی از مردم محلی میگویند که مرغ سیاه یک پرنده بومی است. اما شواهد نشان می‌دهند که این حیوان یک نژاد توسعه یافته می‌باشد.
برخی از افراد این حیوان را به عنوان نماد موقعیت و وضعیت دانسته و از آن بسیار مراقبت می‌کنند. همچنین با خروس سیاه به چشم طلسم خوش شانسی نگاه کرده و از خون و دیگر قسمت های پرنده برای طب سنتی استفاده می‌کنند. طبق اعتقاد و باور عده ای مردم، آیام سمانی دارای قدرت جادویی است که می‌تواند ارتباط بین زندگان و جهان ارواح را میسر سازد. به همین دلیل قربانی خروس سیاه به عنوان پیشکشی برای خدایان استفاده می‌شود. در اندونزی به ندرت از گوشت مرغ سیاه استفاده می‌کنند.
ظاهر مرغ سیاه
شکل ظاهری این پرنده بسیار چشمگیر و خیره کننده است. پرهای تمام سیاه آن در زیر نور خورشید، رنگ سبز سوسکی را به زیبایی به نمایش می‌گذارد. وزن این پرنده زیاد نیست. جنس نر دارای وزنی حدود ۲ تا ۳ کیلوگرم بوده و ماده ها نیز وزنی معادل ۱.۵ تا ۲ کیلو گرم را دارند. در ظاهر نیز بسیار قوی و عضلانی با پرهای نزدیک به هم دیده می‌شوند. همچنین همیشه ژست مطمئن و با اعتماد به نفسی دارند و بسیار هوشیار هستند.
استاندارد نژادی خروس سیاه
در حال حاضر، ایام سمانی (نژاد نیوجرسی) توسط انجمن طیور آمریکا به رسمیت شناخته نشده است. باشگاه Ayam Cemani ایالات متحده در حال حاضر روی استانداردی کامل برای این نژاد کار می‌کند. توضیحاتی که در ادامه می‌خوانید بر اساس استاندارد کاملی است که از طرف انجمن هلند مشخص شده است.
- این پرنده باید صاف و هوشیار بایستد.
- دارای بدنی متوسط، باریک، سفت و عضلانی است.
- سینه ای کشیده و پهن به همراه پشتی متوسط است که از قسمت گردن، کمی شیب دارد. همچنین بال هایی بلند و قوی که از شانه ها رشد کرده‌اند.
- دم این پرنده نسبتا بالا نگه داشته می‌شود. همچنین ران های قوی و گوشتی دارد. در هر پای این پرنده باید ۴ انگشت وجود داشته باشد.
- پرها همگی سیاه بوده و چسبیده به بدن هستند. پوست، چشم‌ها، تاج و غبغب همگی باید سیاه باشند. هیچ رنگ دیگری نباید دیده شود.
- پرها ممکن است رنگین کمانی سبز سوسکی تا بنفش را در نور خورشید نشان دهند.
عادات رفتاری آیام سمانی
خروس و مرغ سیاه پرنده ای دوستانه و دوست داشتنی است. این پرندگان (از جمله جنس نر) باهوش و مطیع هستند. آنها در برابر زمستان و هوای سرد مقاوم بوده و در صورتی که محل نگهداریشان مناسب باشد، هیچ مشکلی با زمستان های سرد ندارند. علاوه بر آن، به دلیل اینکه این طیور منشاشان به اندونزی برمی‌گردد، به راحتی می‌توانند گرما را نیز تحمل کنند.
تخم گذاری مرغ سیاه
این پرندگان به طور متوسط در طور سال حدود ۸۰ تخم می‌گذارند به طور میانگین می‌توان گفت که هر هفته تخم می‌گذارند و از این نظر پرنده ضعیفی هستند. این طور که به نظر می‌رسد مرغ سیاه حدود ۲۰ تا ۳۰ تخم می‌گذارد و پس از آن به مدت طولانی دست از این کار می‌کشد. تا اینکه مجدد شروع به تخمگذاری می‌کند. این مدت حتی می‌تواند به ۶ ماه هم طول بکشد. تخم مرغ ها در مقایسه با اندازه مرغ سیاه نسبتا بزرگ تر هستند. همچنین رنگ تخم این پرنده کرم ملایم به صورتی بوده و برخلاف باور عده ای، رنگ تخمشان مشکی نیست. این پرنده می‌تواند مادر خوبی باشد و سعی می‌کند به خوبی از جوجه هایش مراقبت کند.
مشکلات سلامتی
هیچ مشکل و بیماری خاصی در این پرنده دیده نشده به غیر از فیبروماتوز (fibromatosis)، که یک ژن جهش یافته بوده و سبب می‌شود تا رنگدانه سیاه بیش از حد تولید شود. در نتیجه تجمع غیر طبیعی ملانین موجب می‌شود تا بافت ها و استخوان ها همگی سیاه دیده شوند. خون خروس سیاه قرمز است. اما این خون بیش از حد معمول تیره می‌باشد. به غیر از خون، حتی مغز استخوان این پرنده نیز سیاه است. از نظر دیگر جنبه های سلامتی، این پرنده، حیوانی سالم و قوی می‌باشد.
