بوقلمون ها را می‌توان از جمله طیور محبوب و پرطرفدار در بسیاری از کشور های دنیا به حساب آورد. در ایران نیز در بسترهایی نظیر مزرعه و یا سالن های نیمه باز اقدام به نگهداری از این پرنده می‌شود. این پرنده در بسیاری از استان های کشور پرورش داده می‌شود و افراد برای این کار از روش ها و راهکارهای مختلفی استفاده می‌کنند. در این مقاله صفر تا صد پرورش بوقلمون را به شما عزیزان توضیح داده و تمامی مواردی که برای شروع نیاز دارید را مشخص خواهیم کرد.
توجه داشته باشید که قیمت بالای این پرنده در بازار، می‌تواند سبب درآمد و سود بالا برای پرورش دهنده باشد. از این رو بیشتر افرادی که در این زمینه فعالیت می‌کنند، برای کاهش هزینه های اولیه اقدام به پرورش بوقلمون محلی (سنتی) می‌کنند که هزینه اولیه پایینی داشته و می‌تواند در پایان سود خوبی به پرورش دهنده برساند.
برای راه اندازی مجموعه پرورش بوقلمون قدم اول مطالعات مقدماتی و کسب آگاهی از کلیت این کار است. در این مسیر سوالهای زیادی برای شما ایجاد خواهد شد، که باید پاسخ همه آنها را بدست آورید.
- اما اول به خودتان پاسخ صریح و روشنی بدهید که از ایجاد یک مجموعه چه هدفی را دنبال می کنید؟
- آیا بازاری برای فروش در دسترس شما قرار دارد؟
- این بازار چه میزان ظرفیت دریافت محصولات شما را دارد؟
- آیا رقیبی در منطقه و محدوده خود دارید؟
- تا چه میزان بدون ایجاد رقابت با رقبا امکان فروش دارید؟
- پس از ایجاد رقابت شما چقدر توان رقابت دارید؟
- اصلا این رقابت مقرون به صرفه هست یا خیر؟
شرایط نگهداری و پرورش جوجه بوقلمون
نگهداری و پرورش بوقلمون در سنین جوجگی، یکی از مشکل ترین مراحل پرورش بوقلمون است. بوقلمون های جوان نیز در مقابل عوامل بیماری زا کاملا حساس هستند. از این رو باید توجه فراوانی به آنها داشته باشید. امروزه در اغلب کشورها، بوقلمون را بصورت تجاری و به تعداد زیادی نگه داری می‌کنند. به همین دلیل تعداد محدودی از شرکت های اصلاح نژادی، رویه های تجارتی مخصوص به خود را ارائه می‌دهند که از ضریب تبدیل و قدرت رشد بسیار بهتری نسبت به دیگر نژادها برخوردارند.
در پرورش جوجه بوقلمون به صورت صنعتی، باید با تحت نظر گرفتن شرایط محیطی تمام نیازهای بوقلمون را در نظر گرفت تا با تنظیم حرارت، تهویه، بهداشت و جایگاه، مطلوب ترین نتیجه حاصل شود.
دمای مناسب برای پرورش بوقلمون
در هنگام نگهداری از بوقلمون ها باید به دمای سالن و محل نگهداری از آنها نیز دقت کنید. دمای مناسب برای نگهداری و پرورش این طیور در هفته های مختلف به صورت زیر است.
- دمای محیط در بدو تولد ۳۴ الی ۳۶ درجه سانتی‌گراد
- اواخر هفته اول تا ۳۲ درجه سانتی‌گراد
- در هفته دوم دما باید تا ۲۹ درجه سانتی‌گراد برسد
- دما سالن یا محل نگهداری در هفته سوم تا ۲۶ درجه سانتی‌گراد باید کاهش یابد
- هفته چهارم تا ۲۴ درجه سانتی‌گراد
- حرارت محیط در هفته پنجم در ۲۱ درجه سانتی‌گراد باید تنظیم شود
- از هفته ششم به بعد نیز دما باید ۱۸ درجه باشد
در مورد دمای محیط نژادهای صنعتی حتما از راهنمای پرورش آن نژاد استفاده شود.
نکته مهم در نگهداری جوجه یک روزه بوقلمون
در روزهای اول جوجه ها نباید از منبع حرارتی دور شوند، چون ممکن است مریض شده و سرما بخورند. اگر از دستگاه مادر مصنوعی استفاده می‌شود باید دور دستگاه مادر، حصاری کشید تا جوجه ها از آن دور نشوند. اگر هم از هیتر استفاده می‌شود، باید تمامی سالن حرارت یکنواخت و مناسب داشته باشد.
پرورش بوقلمون در ایران
جهت پرورش بوقلمون در ایران، فضایی که باید در اختیار جوجه بوقلمون باشد بر اساس سن تعیین می‌گردد. به طور مثال در هفته اول به ازای هر متر مربع باید ۳۰ جوجه داشته باشید. در هفته های دوم تا چهارم نیز برای هر متر مربع باید ۲۰ جوجه قرار دهید. پس از آن برای هفته های ۵ تا ۶ نیز هر متر مربع باید ۱۰ جوجه در اختیار بگیرد.
پس از آن و با گذشت ۷ تا ۸ هفته از بیرون آمدن جوجه ها، در هر متر مربع باید ۸ عدد جوجه داشته باشید. سپس در هفته های نهم تا دوازدهم به ازای هر متر ۵ جوجه و در نهایت در هفته ۱۳ تا ۲۰م نیز باید ۲ تا ۳ عدد جوجه در هر متر مربع جای بگیرند.
وسایلی که برای پرورش و نگهداری جوجه بوقلمون به کار می‌رود تقریبا شبیه به آن چیزی است که در پرورش جوجه های مرغ به کار می‌رود. جلوگیری و پیش‌گیری از بیماری مستلزم رعایت اصول بهسازی و بهداشت است. از این رو باید لانه و همچنین وسایل را قبل از ورود و پایان هر دوره به خوبی شسته و ضد عفونی نمایید.
تاثیر نور در رشد
در ۴۸ ساعت اول باید در تمام مدت شبانه روز از روشنای در سالن نگهداری جوجه بوقلمون‌ها تامین شود. بعد از اینکه جوجه بوقلمون‌ها به خوردن و آشامیدن عادت کردند، باید به مرور نور را کم کنید. به طوری که در سن ۲ هفتگی به حداقل مقدار روشنای در محیط برسید. معمولاً مقدار ۱۳ تا ۱۴ ساعت نور در شبانه روز برای بوقلمون‌ها از سن ۲ هفتگی به بعد کافی است.
شدت نور نیز مهم است، معمولاً در ۴۸ ساعت اول باید از نور شدید‌تر و سپس از نور ضعیف‌تر استفاده نمایید. طبق آزمایشی که در انگلیس انجام شده، نور قرمز و سبز هر دو اثر خوبی از نظر رشد نسبت به نور سفید در بوقلمون‌ها دارند. ولی وقتی که شدت نورهای مذکور به اندازه شدت نور سفید باشد، اختلافی از نظر میزان رشد در بوقلمون‌ها دیده نشده است. از این رو به نظر می‌رسد مسئله شدت نور در رشد بوقلمون ها مهمتر از رنگ آن باشد.
میزان نور مورد نیاز
بوقلمون‌ها نیز مانند مرغ‌ها در نور آبی قادر به دیدن نیستند. از اینرو هنگام گرفتن آنها می‌توانید از نور آبی استفاده کنید. به هر حال استفاده از نور آبی،به مدت ۲۴ ساعت اثر بدی بر بوقلمون دارد. طرز استفاده کردن از نور در پرورش بوقلمون بستگی به نژاد و طرز نگهداری و در نهایت به سن فرستادن آنها به کشتارگاه دارد. ولی از نظر راهنمایی از نور می‌توان به طریق زیر استفاده کرد.
- تا ۶ هفتگی و در ۴۸ ساعت اول به طور مداوم از نور استفاده می‌شود.
- سپس میزان روشنایی را به مرور به ۱۴ الی ۱۸ ساعت کاهش می‌دهیم. توجه کنید کم کردن نور باید به طور آهسته و تدریجی صورت گیرد.
- از ۶ تا ۲۲ هفتگی باید از ۱۴ ساعت نور با شدت کم استفاده شود.
- در نهایت نیز از هفته ۲۲ تا ۳۰، مدت روشنایی روز را به ۱۰-۱۲ ساعت می‌رسانیم.
پرورش بوقلمون در فضای باز
با توجه به اینکه بوقلمون ها می‌توانند منابع غذایی مورد نیازشان را با گشتن در چمنزار ها و مراتع به دست آورند، می‌توانید اقدام به پرورش بوقلمون در فضای باز کنید. برای بهره مندی از مزایای این روش باید در کنار سالن نگهداری و پرورش، یک زمین مناسب زراعی و یا منطقه سرسبز داشته باشید. به این ترتیب هزینه های پرورشی نیز کاهش پیدا می‌کنند. البته نباید فراموش کنید که برای رشد سالم و بهتر بوقلمون ها باید از جیره غذایی مناسبی نیز در کنار چرخاندن آنها در فضای باز استفاده کنید.
تهویه و رطوبت در پرورش بوقلمون
برای رشد معمولی جوجه بوقلمون، وجود هوای تازه و تمیز ضرورت دارد. با استفاده از پنجره های تهویه‌ای و همچنین هواکش‌های برقی می‌توان تهویه را کنترل کرد. البته توجه کنید که تهویه نباید سبب سرد شدن سالن گردد. هنگام ورود به سالن می‌توان وضعیت تهویه را بخوبی تشخیص داد، زیرا وجود هرگونه بوی نامناسب دلیل عدم و نقص تهویه است.
تهویه نامناسب از طرفی سبب کم کردن رطوبت نیز می‌شود. وجود رطوبت در داخل سالن نیز یکی از نشانه های نقص تهویه است. سالن نگهداری جوجه ها همیشه باید خشک نگهداری شود و اگر خشکی هوا بیش از حد لازم باشد رشد پرها کم شده و وضعیت پرها نامناسب می‌گردد.
از کجا شروع کنیم؟
اگر می‌خواهید یک کار اصولی، اقتصادی و تجاری در زمینه پرورش بوقلمون انجام دهید، بهترین کار در قدم اول مطالعه و کسب دانش مقدماتی در این عرصه است. باید با این مطالعات به سطحی از دانش برسید که مراحل کلی و زیر شاخه های پرورش بوقلمون را بدست آورید.
در مرحله بعد می‌توانید به ظرفیت مجموعه خود فکر کنید و تصمیم بگیرید که حداقل و حداکثر سرمایه گذاری شما در این مجموعه چه میزان خواهد بود. با این ظرفیت چه میزان خروجی محصول خواهید داشت و چه میزان سود می‌کنید. پس از آن باید نیاز مجموعه خود به متخصصین را بررسی کرده و محدوده آن را بشناسید. سپس برای دسترسی به آن اقدامات لازم را انجام دهید.
قوانین و مقررات ایجاد مزرعه پرورش بوقلمون چیست؟
حال باید قوانین و مقررات را بشناسید و از آن مطلع شوید. بهترین کار مراجعه به جهاد کشاورزی محدوده خودتان است. ممکن است میزان زمین و یا فاصله از مجموعه های خاصی را برای شما مشخص نمایند و یا شرایط دیگری برای این کار در نظر گرفته شده باشند. به هر ترتیب از مجموعه اطلاعات به دست آمده جهت انتخاب زمین می‌توانید استفاده کنید. فراموش نکنید پس از انتخاب چند گزینه زمین جهت مشورت با جهاد کشاورزی حتما اقدام کرده تا در مراحل بعد دچار مشکل نشوید.
اختصاص سرمایه برای پرورش بوقلمون
تخصیص سرمایه و تقسیم بندی آن برای شاخه های مختلف، دورنمای کار شما را ترسیم خواهد کرد. اگر تقسیم بندی سرمایه نامتناسب باشد در زمان اجراء و بهره برداری به مشکل خواهید خورد. به هر حال تهیه و تامین منابع مالی و امکانات مورد نیاز از ضروریات مجموعه پرورش بوقلمون می‌باشد.
بازاریابی و فروش محصولات بوقلمون
هر مجموعه ای که در مسیر تولید قرار دارد امروزه مهمترین عامل موفقیت خود را در گرو بازاریابی و فروش محصولات می‌بیند. چه بسا مجموعه هایی که بهترین نوع تولید را دارند ولی چون در بازاریابی ضعیف عمل کرده‌اند، با شکست و یا مشکلات متعددی رو به رو هستند.
پس در همین مرحله بازاریابی محصولات را آغاز کنید. با این حرکت هم توانمندی خود را محک خواهید زد و هم از نحوه معاملات مطلع می‌شوید. شاید در همین مرحله بازار فروش مناسبی را بدست آوردید. با این کار می‌توانید در فروش محصولات از رقبای خود سبقت گرفته و از سود بوقلمون و محصولاتش بهره مند شوید.
بهترین نژاد بوقلمون برای پرورش
دقت داشته باشید که قبل از اقدام به پرورش و یا خرید تخم های نطفه دار جوجه های یک روزه، ابتدا باید نژادی که قصد پرورش آن را دارید انتخاب کنید. زیرا دوره جوجه کشی، دوره رشد، تخم گذاری، وزن گیری، بازدهی و راندمان بین نژاد های بوقلمون با یکدیگر متفاوت بوده و بسته به نژادی دارد که پرورش می‌دهید.
بیشترین نژاد هایی که برای پرورش انتخاب می‌شوند، بوقلمون سفید (بیوتی)، بوقلمون برنز اصلاح شده و برنز اصیل هستند. در بین آنها نژاد برنز اصیل برای افرادی که می‌خواهد پرورش بوقلمون گوشتی را انجام دهند به دلیل دوره وزن گیری کمتر بسیار مناسب است. همچنین برای پرورش بوقلمون تخم گذار و گوشتی نیز نژاد بیوتی یا سفید گزینه مناسبی می‌باشد.
شروع پرورش
به عبارتی دیگر در این مرحله زمین، میزان سرمایه گذاری، هدف نهایی و همچنین بازار محصولات شناسایی و مشخص شده است. حال می توان برای زمین طرح مورد نظر را پیش بینی کرده و روی کاغذ ثبت نمود. مراحل تاسیس و جایگاه ها تعریف شده و کار اجرایی یعنی ساخت تاسیسات ، نقشه پلان ها و… آغاز گردد.
موافقت اصولی و پروانه تاسیس
در مراحل اولیه مراجعه به جهاد کشاورزی درخواستی ارائه کرده‌اید، پس از موافقت با آن، موافقت اصولی صادر می‌گردد. سپس نامه هایی جهت استعلام از مراجع مختلف صادر و ارسال می‌شود.
پس از دریافت پاسخ استعلام ها و موافقت مراجع دیگر، طرح توجیهی ارائه شده به همراه موافقت اصولی جهت صدور پروانه تاسیس آماده و خیلی زود این پروانه صادر می‌گردد. این پروانه تاسیس شرط بررسی و اعطای تسهیلات بانکی خواهد بود.
ساخت تاسیسات پرورش بوقلمون
با این که در طرح توجیهی تمامی نقشه ها و تقسیم بندی ها وجود دارد ولی در زمان شروع ساخت بناها و تاسیسات مجددا مورد بازبینی قرار می‌گیرد تا از دقت بالاتری برخوردار باشد.
سالنهای پرورش بوقلمون
در سالنهای پرورش بوقلمون به ازای هر ۳ جوجه یک متر مربع در نظر گرفته می‌شود. البته این میزان مربوط به ۲ ماهگی به بعد است، پیش از آن با توجه به ظرفیت تولید سالن ها، میانگین تراکم سنین نیز متفاوت خواهد بود که در ابتدا به آن اشاره کردیم.
تاسیسات جانبی
انبارهای مختلف مورد نیاز برای ایجاد مجموعه به شرح زیر هستند.
- یک انبار مخصوص تولید و نگهداری دان
- یک انبار مخصوص نگهداری تجهیزات مجموعه
- اتاق لاشه سوز (این اتاق جهت سوزاندن لاشه ها مورد استفاده قرار می گیرد تا بیماری ها در بین بوقلمون ها پخش نگردد)
برای ایجاد یک مجموعه پرورش بوقلمون در زمان ساخت و تاسیس باید به نکات زیر نیز رسیدگی کنید.
- سیستم گرمایشی سالن ها
- خنک کردن سالن ها و جلوگیری از گرم شدن بیش از حد
- سیستم برق رسانی و روشنایی
- تهویه مطبوع سوله های پرورش بوقلمون
- آبرسانی مجموعه
- تجهیزات ساخت دان بوقلمون
- ظروف آبخوری و دانخوری بوقلمون ها
