تهویه سالن پرورش طیور نقش بسیار مهمی در رشد و موفقیت پرورش دارد. هوادهی سالن مرغداری سبب می‌شود تا عواملی مانند دما و رطوبت در سالن کنترل شده و هوای تازه در محیط نگهداری پرنده ها در جریان باشد. بنابراین باید اکسیژن مورد نیاز پرندگان تامین شده و گاز های مضر نیز به بهترین شکل از سالن خارج شوند. جالب است بدانید که حدودا ۳/۲ از آب مصرفی طیور از طریق مدفوع دفع و در بستر سالن رها می‌شود. پرورش متراکم پرندگان خصوصا در مرغداری های گوشتی، از عوامل اصلی رطوبت بستر، بروز آلودگی های ثانویه و اشاعه‌ی بیماری های ناشی از آن می‌باشد.
تاثیر رطوبت در سالن جوجه کشی
افزایش رطوبت سبب افزایش فعالیت های میکروبی، تغییر در فلور میکروبی بستر فعال سالن، تولید گاز آمونیاک، بوی نامطبوع و بروز مشکلات فیزیکی مانند در رفتن و تر آشیل پا و آرتریت زانو در موارد حاد گردیده که افزایش تعداد مرغ های وازده از عوارض ثانویه آن خواهد بود. برای اطلاعات بیشتر به مقاله ی بیماری های مرغ مراجعه شود.
به جرات می‌توان گفت که بر خلاف تصور بسیاری از پرورش دهندگان سنتی بخش عمده ای از اهداف تهویه ای سالن، جهت خروج رطوبت از سالن و محل نگهداری است.
سیستم تهویه در سالن های پرورش طیور
طراحی سیستم های تهویه ای و تنظیم هوای ورودی به سالن با توجه به ضرورت های پرورشی گله و جلوگیری از آسیب های ناشی از سرعت و نحوه ورود هوا به سالن خصوصا در فصول سرد ، همواره بخش مهمی از نگرانی ها و برنامه های تهویه ای تولیدکنندگان بوده و عدم پیش بینی و محاسبات استانداردهای مورد لزوم ، علاوه بر نارسایی در تهویه مناسب سالن ، امکان بروز و اشاعه بیماری های تنفسی را نیز افزایش خواهد داد.
عموما محاسبه تهویه مورد نیاز در سالنهای پرورش طیور از طریق مقدار جابجایی هوا بر اساس متر مکعب و با توجه به وزن پرندگان و یا مقدار جابجایی آن با توجه به سرعت استاندارد می باشد.
معمولا سیستم های تهویه ای موجود در ایران به اشکال طولی، عرضی، ترکیبی ( عرضی و طولی ) می‌باشند. حالت ترکیبی امکان نصب برنامه‌ی اتوماسیون و تهویه حداقل را ایجاد می‌کند که از طریق نصب اینلت (پنجره هوادهی) های هوای ورودی و دستگاه کنترل مرکزی قابل اجرا می‌باشد.
در این روش تجهیزاتی مانند هواکش، اینلت ها و دریچه های هوادهی ابتدای سالن از ابزار اصلی ورود و کنترل هوا به داخل سالن هستند. در این نوع سیستم هوادهی، تهویه سالن ها در فصول سرد از طریق اینلت و به صورت عرضی و در تابستان نیز از طریق دریچه ای ابتدایی سالن (پد های سلولزی و یا پوشال های خنک کننده) به صورت طولی امکان پذیر می‌باشد.
روش های تهویه در سالن مرغداری ۲ روش است :
- هوادهی طبیعی
- تهویه مکانیکی
تهویه طبیعی سالن مرغداری
در صورتی که دمای سالن با دمای خارج از سالن برابر باشد ( خیلی سرد و یا خیلی گرم نباشد ) می‌توانید از تهویه طبیعی استفاده کنید. در این روش برای تهویه سالن مرغداری از جریان طبیعی باد مانند صعود هوای گرم و جایگزینی با هوای سرد کمک می‌گیرند تا هوای آلوده و رطوبت از سالن خارج شود. برای این منظور می‌توان از دریچه های سقفی یا پنجره در سالن استفاده کرد.
تهویه مصنوعی یا مکانیکی سالن
روش مکانیکی تهویه سالن پرورش طیور نیز خود به ۳ نوع تقسیم می شود :
- تهویه مصنوعی با فشار منفی یا مکنده
- هوادهی مصنوعی با فشار مثبت یا دمنده
- تهویه مصنوعی با فشار مساوی
تهویه مصنوعی با فشار منفی یا مکنده
در روش فشار منفی خروج هوای مرطوب داخل سالن از طریق هواکش انجام شده و فشار هوای داخل سالن کاهش یافته و هوای تازه به آن وارد می‌شود. با مرور زمان هواکش ها که ارتباط مستقیم با هوای سالن داشته‌اند کثیف شده و مستحلک می‌شوند. ضمنا باید توجه داشته باشید که منافذ دیگری در سالن مرغداری وجود نداشته باشد. همچنین باید دقت کنید که محل قرارگیری و نصب هواکش ها، نوع و اندازه آنها باید بر اساس ورودی هوا و شرایط آب و هوایی منطقه انتخاب شوند.
تهویه مصنوعی با فشار مثبت یا دمنده
در این روش به کمک یک یا چند هواکش صنعتی هوای تازه به داخل سالن هدایت شده و فشار هوای داخل سالن مرغداری افزایش می‌یابد. بنابراین هوای داخل سالن در گردش بوده و دیگر ثابت نخواهد بود. مزیت روش فشار مثبت یا دمنده این است که هواکش ها در برخورد مستقیم با گازهای سمی و هوای آلوده‌ی داخل سالن نیستند. همچنین هوای ورودی را می‌توان بر اساس نیاز سرد، گرم، مرطوب و یا ضدعفونی نمود. اما از معایب این روش نیز می‌توان به ایجاد فشار هوای زیاد اشاره کرد. در این حالت فشار سبب می‌شود تا هوا به منافذ و مصالح ساختمانی نفوذ کرده و موجب تخریب آنها شود.
هوادهی سالن مرغداری با فشار مساوی
در روش هوادهی با فشار مساوی، ورود و خروج هوا از طریق هواکش ها انجام می‌گیرد. توجه کنید که این روش تمامی مزیت ها و معایب دو روش قبلی را دارا می‌باشد. اما برای اینکه بتوانید به درستی نوع هوادهی مرغداری را انتخاب کنید باید از وسیله ای به نام مانومتری استفاده شود. این وسیله بر اساس جریان هوا، مشخص می‌کند که باید از کدام روش تهویه استفاده گردد.
