جوجه کشی سنتی یا همان طبیعی از گذشته های دور در دنیا رواج یافته، به طوری که عشایر و روستایی ها با داشتن تعدادی مرغ و خروس آنها را پرورش داده و از گوشت و تخم آنها برای نیاز های خانواده استفاده می کردند و گاهی تخم مرغ های تولید شده را به شهرها برده و به فروش می رسانند. اما امروزه با کمترین هزینه و استفاده از تجهیزات صنعتی مانند دستگاه های جوجه کشی، می‌توان مرغ، کبک یا هر پرنده دیگری که در نظر دارید را جوجه کشی کرده و آن را پرورش دهید.
جوجه کشی طبیعی از پرندگان نیازمند این است که برخلاف پرورش دهندگان صنعتی و مصنوعی، نژاد هایی را انتخاب کنید که به راحتی کرچ شده و علاقه مند به کرچ شدن باشند. به طور مثال مرغ نیز در تمام طول سال اقدام به تخمگذاری نمی‌کند. این پرنده بیشتر در ماه های فروردین، اردیبهشت و اواخر شهریور شروع به این کار می‌کند. اما همانطورکه گفته شد برای جوجه کشی مرغ نمی‌توان از هر نژادی برای کرچ شدن استفاده کرد و این عمل نیازمند داشتن اطلاعات در این زمینه است. در ادامه راجع به جوجه کشی سنتی برخی پرندگان توضیح می‌دهیم.
بهترین و ساده ترین راه برای جوجه کشی، انجام فرایند آن به طور طبیعی است. همانطور که گفته شد جوجه کشی طبیعی معمولا با استفاده از یک مرغ کرچ و به صورت غریزی انجام می‌شود. مرغ کرچ به صورت غریزی روند چرخاندن تخم ها و همچنین تامین رطوبت مورد نیاز آن ها را به بهترین شکل انجام می‌دهد و نیازی به نگهداری از آنها نیست.
البته توجه داشته باشید که جوجه کشی طبیعی غاز و اردک و سایر پرندگان نیز به همین صورت بوده و شرایط و ویژگی های جوجه آوری طبیعی ماکیان یکسان است.
علائم مرغ کرچ
تغییرات هورمونی که در پایان دوره‌ی تخم گذاری در بدن مرغ رخ می‌دهند باعث آماده سازی پرنده برای فرایند تولید مثل طبیعی می‌گردند. از علائم مرغ کرچ می توان به موارد زیر اشاره کرد.
- سوخت ساز بدن پرنده کاهش می‌یابد.
- درجه‌ی حرارت بدن پرنده به میزان خفیفی (حدود یک یا دو درجه) افت می‌کند.
- مرغ بدون تحریکی در لانه‌ی خود می‌ماند.
- رفتار های پرنده تهاجمی می‌شوند.
- پر های سینه‌ی پرنده دچار تغییراتی شده و لانه از کرک های مرغ پر می‌شود.
هر کدام از این تغییرات برای مهیا شدن شرایط جوجه کشی طبیعی فلسفه و دلیلی دارد که جای بحث بسیار دارد. با مشاهده این شرایط شما می‌توانید اطمینان کنید که مرغ برای انجام فرآیند جوجه کشی آماده است.
جوجه کشی طبیعی بوقلمون
برای اینکار نباید از نژاد های تجاری یا دستکاری شده استفاده کنید. بهتر است بوقلمون های محلی و بومی مانند بوربون قرمز، ناراگانست و رویال پالم را انتخاب کنید. همچنین بوقلمون میدگت وایت نیز برای کرچ شدن مناسب است اما در ایران به سختی یافت می‌شود. بعد از اینکه دوره تخمگذاری پرنده ماده تمام شد، می‌تواند مستعد کرچ شدن گردد. دوره بوقلمون ها در فصل بهار شروع شده و در هر کلاچ، ۱۰ تا ۲۰ تخم می‌گذارد.
جوجه کشی سنتی کبک
فصل تخمگذاری کبک بهار است، در نتیجه برای تولید مثل طبیعی باید جفت ها در کنار هم باشند. در طول دوره جوجه کشی کبک به روش طبیعی نیز باید تلاش کنید دما و رطوبتی ایده آل در محل تخم ها و جایی که مادر روی آنها می‌نشیند فراهم کنید.
جوجه کشی طبیعی بلدرچین
در این روش باید به خوبی با انواع نژاد ها و دما و رطوبتی که نیاز دارند آشنا باشید. زیرا این روش با جوجه کشی بلدرچین توسط دستگاه متفاوت است. سپس مانند دیگر پرنده ها، یک جفت نر و ماده را تهیه کرده و منتظر باشید تا تخمگذاری کنند. ماده ها معمولا در هر دوره حدود ۱۰ تخم می‌گذارند و به مدت ۱۸ روز روی آنها می‌خوابند.
سعی کنید تا شرایط را طوری فراهم کنید تا تمامی تخم ها به جوجه تبدیل شوند. این کار باعث می‌شود تا پرنده مادر روی تخم ها بخوابد. ایجاد آرامش و امنیت در محیط برای پرنده بسیار مهم است. پس از به دنیا آمدن جوجه ها نیز، تا ۲-۳ هفته از آنها به خوبی مراقبت کنید تا قوی شوند.
جوجه کشی در روستا
در روستا ها برای جوجه آوری بیشتر از روش طبیعی استفاده می‌کنند. اما با گذشت زمان و ورود ماشین های جوجه کشی، روز به روز به مصرف کنندگان این محصولات در روستاها و مناطق کوچک تر نیز افزوده می‌شود. اما معمولا روستاییان این کار را برای تامین خوراک و معاش روزمره خود انجام می‌دهند، تا اینکه به چشم یک کسب و کار به آن نگاه کنند. از ویژگی های جوجه آوری و پرورش مرغ بومی به صورت طبیعی در روستا می‌توان موارد زیر را نام برد.
- کاهش یافتن مواد خوراکی مانند ذرت، سویا و گندم
- بهبود تغذیه ی روستایی ها و ایجاد شغل و درآمد برای آنها
- مرغ های بومی در مقابل شرایط زیست محیطی و بیماری ها بسیار مقاوم‌‌اند.
- مرغ بومی با پسمانده اضافی از غذای روستاییان تغذیه می‌شود و هزینه ای جهت تغذیه پرداخت نخواهد شد.
- محصولاتی که در روستاها توسط طیور به دست می آیند محصولات ارگانیک و طبیعی هستند.
- ایجاد فضا برای پرورش طیور توسط روستاییان بسیار راحت است.
- معمولا در زندگی های عشایری یخچال وجود ندارد و تخم مرغ نسبت به سایر پروتئین ها آسان تر نگهداری می شود که معمولا تخم مرغ های بی نطفه در حرارت معتدل ۱۰ الی ۱۴ روز تازه می مانند.
- گوشت پرندگان می تواند یکی از دردسترس ترین و بهترین غذاها برای افراد کهنسال یا بیمار در روستاها باشد.
- نگهداری و پرورش دادن مرغ های بومی بسیار آسان تر از مرغ های پرورشی صنعتی بوده و مقاومت بیشتر در مقابل شرایط زیستی دارند.
- زنان و دختران می توانند از گله های کوچک نگهداری کنند که می تواند درآمدی هم برای خانواده باشد.
تعداد تخم مرغ ها در هر دوره جوجه آوری
توجه داشته باشید که قرار دادن ۸ تا ۱۰ تخم مرغ زیر پای مرغ کرچ طبیعی بوده و هر چه تعداد تخم مرغ ها را افزایش دهید در واقع شانس تبدیل شدن آنها به جوجه را کاهش داده‌اید. نکته‌ی دیگری که باید به آن اشاره کرد مربوط به تخم مرغ ها می‌باشد. در این روش شما نیاز نیست الزاما از تخم هایی استفاده کنید که مرغ کرچ آنها را گذاشته باشد. بلکه شما می‌توانید از هر تخم مرغ نطفه دار دیگری نیز استفاده کنید. یکی از مزیت های جوجه آوری طبیعی این است که مرغ به صورت غریزی تمام مراحل آن را مدیریت می‌کند. برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره‌ی روش های مختلف جوجه کشی می‌توانید به بخش وبلاگ سایت پرنده سیتی مراجعه کنید.
